Juliusz Słowacki odwiedził Nafplio podczas swojej Podróży na Wschód jesienią 1836 r. i zachwycił się krajobrazem tego miasteczka, które jeszcze dwa lata wcześniej było nową stolicą niepodległej Grecji. Poeta od najmłodszych lat był zafascynowany Helladą, ale mimo swych wielkich poetyckich dokonań i utrwalenia zabytków Peloponezu w kilku wierszach – do niedawna nie było w Grecji żadnego upamiętnienia tej postaci. Razem z księdzem Ryszardem Karapudą TChr postanowiliśmy to zmienić… I tak 11 czerwca 2023 roku na dziedzińcu kościoła Przemienienia Pańskiego w Nafplio nastąpiło uroczyste odsłonięcie popiersia naszego wieszcza.
Rok Romantyzmu i dzieło Aleksandra Porozhniuka
2022 rok został ogłoszony rokiem romantyzmu w związku z dwusetną rocznicą publikacji Ballad i romansów Adama Mickiewicza, która symbolicznie rozpoczęła okres romantyzmu w naszym kraju. Usłyszał o tym rzeźbiarz Aleksander Porozhniuk – uchodźca z Doniecka, który wraz z żoną Lizą, historykiem sztuki – od 2014 roku mieszka w Polsce. Artysta chciał w jakiś sposób uczcić ten rok i poruszył ten temat z obecnym proboszczem parafii w Nafplio – księdzem Ryszardem Karapudą, który przez wiele lat w swojej pracy misyjnej przebywał właśnie w Doniecku. Ksiądz znał historię pobytu Juliusza Słowackiego w Grecji od Marka Nadolskiego, członka naszej fundacji. I tak od słowa do słowa narodził się pomysł, by stworzyć w Nafplio miejsce pamięci naszego wieszcza.
Juliusz Słowacki przez badaczy filhellenizmu, czyli ruchu związanego z pomocą militarną, która płynęła od żołnierzy różnych narodowości do Grecji walczącej o niepodległość w wielkim powstaniu 1821, jest uznawany za jednego z poetów walczących słowem o przyznanie Grekom prawa do własnego, niezależnego od Turków Osmańskich, państwa. W kościele w Nafplio znajduje się krypta filhellenów oraz Łuk Tourette’a upamiętniający nazwiska obcokrajowców poległych w walce o niepodległą Helladę. W związku z tym umieszczenie popiersia poety właśnie w tym miejscu jest znaczące – podkreśla bowiem znaczenie poezji w pobudzaniu ducha walki narodowowyzwoleńczej – tak bliskiego ludziom żyjącym w XIX wieku, co znalazło odzwierciedlenie choćby w Wiośnie Ludów 1848. Sytuacja Polski, która przez całe życie Juliusza Słowackiego znajdowała się pod zaborami, również ma znaczenie. Umieszczenie pomnika Polaka właśnie na dziedzińcu kościoła odwiedzanego przez turystów z różnych krajów, niekiedy zainteresowanych filhellenizmem – może przyczynić się do zaciekawienia ich naszą historią.
Te wszystkie elementy złożyły się na ideę upamiętnienia Juliusza Słowackiego w Nafplio – na dziedzińcu kościoła, który od wielu lat jest jedną z nielicznych rzymsko-katolickich świątyń na Peloponezie.
Uroczystość odsłonięcia pomnika Juliusza Słowackiego w Nafplio
Ceremonia odsłonięcia pomnika w niedzielę 11 czerwca 2023 r. rozpoczęła się uroczystą mszą świętą pod przewodnictwem nuncjusza apostolskiego ks. arcybiskupa Jana Romeo Pawłowskiego z udziałem ks. Ryszarda Karapudę. W niewielkim kościele licznie zgromadzili się uczniowie ze Szkoły Polskiej w Atenach wraz z kierownik szkoły Anną Sardis i inni przedstawiciele ateńskiej Polonii. Ambasadę RP w Atenach reprezentowała Ewa Pańczak – I radca wydziału polityczno-ekonomicznego. W wydarzeniu wziął udział również prof. Janusz Czebreszuk z Polskiego Instututu Archeologicznego w Atenach (PAIA) oraz przedstawiciele mediów: Marzena Mavridis – redaktor naczelna i prezes serwisu polonijnego Polonorama oraz dr Teresa Kaczorowska – współzałożycielka i pierwsza prezes Związku Literatów na Mazowszu. Pojawili się również artyści – Aleksander i Liza Porozhniuk oraz dyrektor Niepublicznej Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Gdańsku „Oditis”, współpracująca ze Szkołą Polską – Ewa Romanik. Z ramienia naszej fundacji pojawiła się prezes Elżbieta Panajota Nawrocka i Marek Nadolski – wieloletni działacz na rzecz Polonii Greckiej.
W uroczystości uczestniczyli wierni z 9 krajów. Po mszy zabrała głos Liza Porozhniuk opowiadając o okolicznościach przybycia do Polski z Doniecka, o pracy męża Aleksandra nad popiersiem J. Słowackiego. W kościele odbyła się również prelekcja Teresy Kaczorowskiej, która przybliżyła postać poety.
Po mszy goście i parafianie udali się pod pomnik Juliusza Słowackiego. Uroczystego przecięcia wstęgi dokonali nuncjusz apostolski ks. abp. Jan Romeo Pawłowski oraz pani Ewa Pańczak z Ambasady RP, która zabrała głos, doceniając pamięć o filhellenach i udziale Polaków w odzyskaniu niepodległości nowożytnej Grecji. Nuncjusz dokonał uroczystego poświęcenia pomnika. Wystąpili też uczniowie szkoły polskiej recytując fragmenty wiersza Grób Agamemnona. Po uroczystościach parafianie, małżeństwo Marek i Wioleta Stusek, zaprosili wszystkich na obiad i polskie gołąbki.
